มหากาพย์สารเคมีรั่วไหล ครั้งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ The biggest chemical leaks in history

Newspaper headlines about Chemical like Teflon leaks from big company

ในปี 1929 ได้มีการคิดค้นตู้เย็นสำเร็จเป็นครั้งแรก แต่มีเรื่องไม่คาดคิดเกิดขึ้นได้มีคนเสียชีวิตจากการใช้ตู้เย็นเนื่องจากมีแก๊สรั่วแก๊สในตอนนั้นคือ Methyl chloride ซึ่งไม่มีสีไม่มีกลิ่น แต่มีพิษ

ในตอนนั้นเองผู้คิดค้นจึงต้องทำการวิจัยเพื่อหาสารตัวใหม่มาทดแทนและการทดลองที่ผิดพลาดในการหาสารที่มาทดแทนนั้น ทำให้เกิดการค้นพบสารใหม่ชนิดหนึ่งขึ้น ซึ่งมีประโยชน์มากและใช้กันอย่างแพร่หลายจนถึงปัจจุบัน แต่สิ่งที่เราไม่ทราบเลย ก็คือขั้นตอนในการผลิตสารตัวนี้กลับต้องปล่อยสารตัวนึงปนเปื้อนลงสู่แม่น้ำ

การปนเปื้อนครั้งนี้ เป็นการปนเปื้อนอย่างเงียบเงียบ เพราะเป็นการปนเปื้อนแบบสะสมอย่างช้าๆและไม่มีใครรู้เป็นเวลานานหลาย 10 ปีจนในปัจจุบันก็ยังปนเปื้อนอยู่ การปนเปื้อนในครั้งนี้ขยายอาณาเขตไปทุกทวีปปนเปื้อนในสิ่งมีชีวิตทุกชนิด แม้กระทั่งหมีขั้วโลก ในแอนตาร์กติกา และคุณเองก็อาจจะมีมันอยู่โดยไม่รู้ตัว

ไม่ใช่ครับเรื่องนี้มันไม่ใช่ปัญหา microplastic มันยิ่งกว่านั้น

Plastic bottles on the beach

จั่วมาแบบนี้อาจจะฟังดูเวอร์มากแต่เชื่อเถอะครับว่าเรื่องนี้เกี่ยวข้องกับคุณอย่างแน่นอน

เรื่องทั้งหมดเกิดขึ้นจากนวัตกรรมทางเคมีที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อช่วยชีวิตมนุษย์และให้มนุษย์มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นมีการคิดค้นมีการจดสิทธิบัตรมีการผลิตในระดับอุตสาหกรรมมูลค่าหลาย หมื่นล้าน ต่อปีและยังคงผลิตอยู่ในปัจจุบัน

เรื่องที่ผมจะเล่าว่าจากคลิปคลิปหนึ่งเมื่อสัปดาห์ที่แล้วในช่อง Veritasium ของต่างประเทศเนื้อหาในคลิปมีข้อมูลและที่มาที่ตรวจสอบได้ หากใครอยากฟังเนื้อหาเต็มๆไปหาดูกันต่อได้ครับ คลิปนี้มีไปความยาว 58 นาที มีเนื้อหาเกี่ยวกับ ศัพท์เฉพาะทางเคมีค่อนข้างเยอะ ผมจะนำมาสรุปและพยายามเล่าให้ทุกคนเข้าใจ

ผมจะเล่าตั้งแต่จุดกำเนิดความเป็นมาและผลสรุป เพราะฉะนั้นถ้าใครอยากทราบเพียงแค่ผลกระทบและแนวทางและแก้ไขให้ข้ามไปตอนท้ายคลิปได้เลยครับ

เรื่องทั้งหมดเกิดขึ้นในปี 1929 Methyl chloride ในตู้เย็นที่รั่วไหลที่คร่าชีวิตคนที่ใช้ตู้เย็นในตอนนั้นไป 15 คนในเมืองชิคาโก เมื่อมีคนเสียชีวิตก็ต้องหาสารเคมีอื่นมาทดแทน ซึ่งตอนนั้นในปี1936 บริษัทDupontก็ได้ทำการทดลอง ที่จะหาสารมาทดแทน หนึ่งในการทดลองนั้น ได้มีการเลือกใช้ Tetrafluoroethylene หรือที่เรียกย่อๆว่า TFE

พอทดลองจบนักวิทยาศาสตรได้มีการเปิดวาล์วเพื่อปล่อยแก๊สทิ้ง กลับปรากฏว่าแก๊สที่บรรจุในการทดลองได้หายไปเปลี่ยนเป็นสารสีขาวเกาะอยู่ตามภาชนะที่ใช้ในการทดลอง สารชนิดนี้แปลกมากตรงที่มัน

ลื่น ทนความร้อน ทนกรด ทนสารเคมีทุกชนิด เรียกได้ว่าทนทานจน ไม่สามารถทำลายได้ ซึ่งสารตัวนั้นก็คือ Polytetrafluloroethylene โครงสร้างโมโนเมอร์ และโพลิเมอร์ มีพันธะคาร์บอนโฟลีนที่แข็งแรงมาก

chemical nuclear nuke bomb

ในตอนนั้นเป็นยุคสงคราม ทางกองทัพมีความต้องการระเบิดนิวเคลียร์เป็นจำนวณมาก จำเป็นต้องมีการใช้แร่ยูเรเนียมในการผลิตระเบิดซึ่งในขั้นตอนในการผลิตยูเรเนียมนั้นต้องผ่านการสังเคาาะยูเรเนียมฟูออไรด ก่อน แต่ตัว UF นี้เป็นสารที่มีคุณสมบัติกัดก่อนที่รุนแรง โรงงานที่ผลิตก็ประสพปัญหาเพราะต้องคอยหยุดการผลิตและมาซ่อมท่อและปะเก็นอยู่เป็นประจำทำให้เสียทั้งเงิน และ เวลา ทำให้การผลิตล่าช้า

และในตอนนั้นเองบริษัทดูปองก็เลยได้ลองเอาเจ้าโพลี่เทตะโฟโรทลีนที่ทนทานและยากต่อการทำลายมาลอง อัดขึ้นรูปเป็นปะเก็นตรงข้อต่อของท่อแล้วก็เรียบร้อยเจ้าUF ไม่สามารถทำอะไรกับปะเก็นตัวนี้ได้ ทางกองทัพมีความประทับใจและชื่นชมในประสิทธิภาพของ polytetrafluoroethylene จนอยากใช้สารตัวนี้กับทุกๆอย่างไม่ว่าจะเป็นรถยนต์รถถังเครื่องบินและอาวุธ

ในปี 1994 เมื่อได้การสนับสนุนจากทางกองทัพก็ต้องมีการผลิตโพลีเอสเตอร์โฟโรในปริมาณมากแต่ชื่อมันเรียกยากก็ต้องมีการตั้งชื่อกันใหม่ ก็เลยเอาตัวทีอีที่มาจากคำว่าเดลต้าและเอฟแอลที่มาจากคำว่าโฟโลมาต่อกันและคำลงท้ายก็ได้ไอเดียมาจากสารเคมีที่โด่งดังและทำกำไรของบริษัทในตอนนั้นที่มีชื่อว่าเรย่อนและไนลอนโดยแอลโอเอ็นมาใช้นั่นเองร่วมกันก็เลยเรียกชื่อสารตัวนี้ใหม่ว่า Teflon

เมื่อมีการเพิ่มกำลังการผลิตก็เริ่มติดปัญหา อยู่สองอย่าง อย่างแรก 35 เป็นของแข็ง จึงมีข้อจำกัด ในการ นำไปใช้งานเพราะต้องขึ้นรูปเป็นของแข็งเท่านั้น ไม่สามารถใช้งานแบบของเหลวได้จึงไม่สามารถนำไปเคลือบอะไรได้ ส่วนข้อสองขั้นตอนในการผลิตเป็นปฏิกิริยา EXO เทอร์มิค ทุกๆครั้งที่โมเลกุลมีการเชื่อมกันจะเกิดการขายความร้อนออกมาในปริมาณมากขั้นตอนในการผลิตต้องมีการระมัดระวังและ ควบคุม การเกิดปฏิกิริยาให้ดีแต่ ต่อให้ระวังแล้วก็ยังเกิดระเบิดขึ้นจนได้และมีคนงานเสียชีวิตไปสองคนจากการระเบิดในครั้งนั้น

นักวิทยาศาสตร์ก็มีการระดมความคิดเพื่อจะแก้ปัญหานี้ทำยังไงถึงจะกระจายความร้อนที่เกิดขึ้นในการเกิดปฏิกิริยาได้จะได้ลดความเสี่ยงในการเกิดระเบิดและถ้าทำได้ได้ดีก็สามารถจะผลิตสารได้รวดเร็วขึ้น วิธีหนึ่งที่จะทำได้ในตอนนั้นก็คือพยายามทำให้ปฏิกิริยานี้เกิดขึ้นในน้ำ สารตั้งต้นของTeflonคือ TFE มีสถานะเป็นแก๊ส เพราะฉีดเข้าในน้ำก็ไม่ละลายน้ำ แต่กลับรอยรวมตัวอยู่ด้านบนก็เลยไม่เวิร์คอยู่ดีจนกระทั่งมีการทดลองใช้ สารที่มีชื่อว่า pfoa ชื่อเรียก C8 ทำหน้าที่เหมือนสบู่ กระจายตัวในน้ำ ทีนี้พอฉีด TFE เข้าไปก็จะไปเกิดปฏิกิริยาในไมเซลล์เหล่านี้

และทำแบบนี้โมเลกุลของ teflon ก็เล็กลงและกระจายในรูปแบบของของเหลว เราเลยสามารถสเปรย์ไปบนพื้นผิวอะไรก็ได้และทำให้พื้นผิวนั้นมี ความลื่นและทนสารเคมีและความร้อนได้ในทันที โคตรเจ๋ง

Dupont Company

หลังจากนั้นพอสงครามจบลงกองทัพก็อนุญาตให้เปิดเผยข้อมูลของ teflon ได้แล้วทางบริษัท Dupont ก็สามารถขายเจ้าเทฟล่อนได้อย่างอิสระและในตอนนั้นเองที่เธรอนดังมากๆ เรียกได้ว่าทุกคนอยากจะเอาสารวิเศษตัวนี้ไปเคลือบกับอุปกรณ์แทบทุกชนิดเพราะคุณสมบัติพิเศษของมัน

ถ้าเอาไปเคลือบเรื่อยเลยจะลื่นและทนไม่เป็นสนิม ถ้าเราเอาไปเคลือบเตารีดเตารีดก็จะลื่นและไม่ติดผ้า

แต่อุปกรณ์ที่หนังที่สุดที่ทุกคนรู้จักอย่างดีก็คือกระทะนั่นเองหลายหลายคนคงรู้จักกระทะ teflon ที่ไม่ว่าทอดอะไรก็จะไม่ติดกระทะ

แต่หลายคนก็ยังไม่รู้ว่าเจ้า teflon สามารถถูกพัฒนาไปเป็นน้ำยาเคลือบกนะจกที่น้ำไม่เกาะ ผ้าที่สามารถสะท้อนสิ่งสกปรก ที่เอาไปผลิตเป็นเสื้อสะท้อนน้ำ หรือแม้แต่กเทคที่เป็นเทคโนโลยีที่อยู่ในรองเท้ากันน้ำ นอกจากนี้ยังถูกนำไปผลิตเป็นชิ้นส่วนอวัยวะทดแทนในร่างกายเพราะเทปร่อนจะไม่ทำปฏิกิริยาและปลอดภัยต่อร่างกายของเรา

ในตอนนั้นเอง teflon ดังมากๆจนถูกนำไปเคลือบรูปปั้นเทพีเสรีภาพเพื่อให้ทนทานต่อการกรัดก่อน ในปี 1990 เทฟล่อนมีมูลค่าทางการตลาดหลาย 1,000,000,000 ต่อปีเทปล่อนคือสารที่มีอยู่ทุกที่ ทั่วทุกมุมโลกแม้ในที่ที่มันไม่ควรอยู่ก็ตาม

โรงงานหนึ่งของเธรอนตั้งอยู่ที่เขตเวสต์เวอร์จิเนีย คุณ Earl เกษตรกรในละแวกนั้นได้พบว่าสัตว์เลี้ยงของเขามีอาการแปลกแปลกคนเริ่มหลุดร่วงมีมูกไหลออกจากปากมีตุ่มหนองตามตัวฟันดำและสุดท้าย วัวที่เค้าเลี้ยงไว้ ก็ล้มตายไปกว่า 153 ตัว

Earl พยายามหาเหตุผลและหลักฐานว่าทำไมถึงเกิดสิ่งผิดปกติเหล่านี้ จนพบว่ามีฟองแปลกแปลกปล่อยออกมาจากโรงงานของบริษัท Dupont ในละแวกนั้น Earl ได้ทำการเก็บหลักฐานโดยการถ่ายวิดีโอและรวบรวมข้อมูลเพื่อพูดคุยกับทางโรงงานแต่ก็ไม่เป็นผลจนในที่สุด Earlก็ไม่มีทางเลือกจนต้องจ้างทนายเพื่อฟ้องร้องทางโรงงาน

Chemical Poison

แม้ว่าฟาร์มของ Earl จะอยู่ห่างจากโรงงานเกือบ 10 กิโล แต่คุณโรเบิร์ตที่เป็นทนายเมื่อได้เห็นหลักฐาน ก็ค่อนข้างจะแน่ชัดว่าอาการผิดปกติทั้งหมดน่าจะมาจากการปล่อยสารเคมีลงน้ำของทางโรงงาน

ต้องบอกว่าการจะฟ้องร้องบริษัทถูกฟ้องในตอนนั้นดูจะไม่ใช่เรื่องง่ายเพราะกิจการของบริษัทรุ่งเรืองมากมีการจ้างงานคนในพื้นที่กว่า 2,000 คนไม่เพียงแค่นั้นบริษัทยังสนับสนุนกิจกรรมชุมชนเป็นอย่างดีไม่ว่าจะเป็นเทนนิส ฟุตบอล แฟมิลี่ปิกนิกต่างๆ รวมถึงการให้ทุนการศึกษากับเด็กเด็กด้วย

การฟ้องร้องของ Earl ก็ทำให้ครอบครัวของเขาได้รับความลำบากในตอนนั้น ประมาณว่าถ้าเข้าไปทานอาหารในร้านร้านอาหารคนในร้านก็จะ ลุกแล้วเดินออกจากร้านไปหมด

Earl who sues Dupont Company

แต่ Earl ก็ไม่ลดละ การสืบสวนก็เป็นไปอย่างยากลำบากเมื่อมีถึงขั้นตอนการขอดูเอกสารของทางบริษัท ผู้ชายก็บอกว่าได้ถ้าอยากดูก็เอาไปเลย 60,000 กว่าฉบับ เอกสารเยอะยังไม่พอในแต่ละหน้าก็มีมีชื่อสารเคมีมากกว่าหลายชนิดแล้วใครจะรู้ว่าสารเคมีตัวไหน ที่ทำให้เกิดความผิดปกติกับวัวของ Earl ถ้าไม่มีหลักฐานหรือพิสูจนไม่ได้ว่าสารเคมีตัว ไหนที่เป็นปัญหา ก็ไม่สามารถเอาผิดทางบริษัทได้

[*Remark Teflon จริงๆแล้วไม่อันตรายกินเข้าไปก็ถ่ายออกมาเพราะใช้อุณหภูมิ 350 ถึงจะ เกิดปฏิกิริยาปล่อยแก๊สพิษออกมาแต่แก๊สตัวนี้ก็ทำให้แค่วิเวียนศรีษะและเกิดอาการแค่เพียงชั่วคราวเท่านั้น]

ในที่สุดในเอกสารฉบับหนึ่งของทางบริษัทที่ส่งมา 60,000 ฉบับก็ได้พบการทดลองสาร C8 กับหนูในปี 1961 ในเนื้อหาการทดลองพบว่าเมื่อฉีดสารสี่แปดเข้าไปในปริมาณ 570 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมของน้ำหนักตัวของหนูจะทำให้หนูเสียชีวิต และพบว่า ศาลเพียงแค่ 1.5 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมจะทำให้ตับของหนูโตผิดปกติและในปี 1965 ก็ได้ทดลองกับสุนัขและลิงและก็ได้ผลว่าทำให้เกิดอันตรายคล้ายกัน

ปัญหาของเจ้าโมเลกุล C8 คือเมื่อเข้าร่างกายเราไปแล้ว มันจะจับตัวกับโปรตีนสะสมอยู่ในร่างกายของเรา ไม่สามารถฉี่หรือถ่ายออกมาได้ โดยบริเวณที่สะสมก็จะอยู่ในกระเพาะลำไส้สมองปอดตับอ่อน ไม่เพียงเท่านั้นสารนี้ยังอยู่ในเลือดดังนั้นจึงส่งต่อไปยังทารกในครรภ์และทำ ให้เกิด birth defect ได้ด้วย

ที่สำคัญการทดลองนี้ถูกเก็บเงียบอยู่ในบริษัทไม่ได้ถูกแชร์สู่สาธารณะและก็น่าจะจะไม่มีใครได้รู้

มีเรื่องบังเอิญอีกเรื่องหนึ่งที่เป็นส่วนหนึ่ง ที่ ได้เปิดเผยความจริง เรื่องนี้ก็คือในปี 1950 ในตอนนั้นพบว่าเด็กเด็กในสหรัฐอเมริกามีปัญหาเรื่องฟันผุทางสหรัฐก็เลยมีการผสมอินออร์แกนิคโฟลีนลงไปในน้ำประปา และในที่สุดก็สามารถแก้ปัญหาได้

ในการตรวจสอบเพื่อเป็นการยืนยันความสำเร็จ นักวิทยาศาสตร์จึงมีการสุ่มตรวจว่าเด็กเด็กมีปริมาณออร์แกนิคโฟลีนอยู่ในเลือดไหมซึ่งก็มีอยู่จริงๆไม่มีอะไรผิดปกติ แต่ที่หน้าผิดปกติก็คือได้มีการตรวจพบออร์แกนิคโฟลีนอยู่ด้วยซึ่งไม่น่าจะเป็นไปได้เพราะร่างกายมนุษย์ไม่สามารถเปลี่ยนอินออร์แกนิคโอลีนไปเป็นออร์แกนิคโฟลีนได้

แล้วมันมาจากไหนเรื่องนี้ต้องมีคำตอบ

เมื่อตรวจสอบโดยรอบก็พบว่ามีบริษัท 3M ที่ผลิตสาร C8 เพื่อส่งให้กับบริษัท Dupont เพื่อนำไปผลิต Teflon ต่อไป เป็นคนปล่อยสารเคมีตัวนี้ตัวนี้ออกมา ทั้ง 3M ก็ไม่ยอมรับ จนกระทั่งต้องมีการพิสูจน์โดยใช้เครื่องสเปคตรัมทดสอบถึงจะยืนยันได้ว่าสารเคมีที่พบตรงกับสารเคมีที่สามเอ็มปล่อยออกมาจริงๆ

เมื่อเรื่องเริ่มจะแดงมากขึ้น 3M และ Dupont ก็เกิดความกังวลจึง จับพนักงานของตัวเองไปตรวจเลือดพบว่ามีสารออร์แกนิคโฟลีนมากกว่าคนทั่วไปถึง 1,000 เท่าและหนึ่งในนั้นมีคนป่วยเป็นโรคตับด้วย ในตอนนั้นปริมาณของสาร C8 ที่ถูกปล่อยลงสู่แม่น้ำโอไฮโอมีปริมาณถึง 10 ตันต่อปีและนอกจากนั้นยังพบว่ามีการทิ้งกากตะกอนในการผลิตถึง 7 ตันโดยฝังใต้ดินติดติดกับฟาร์มของ Earl

Cosmetics that contains chemical

เรื่องราวยิ่งเข้มข้นขึ้นอีกเมื่อในปี 1980 ปีการศึกษามะเร็งและพบว่า 348 เป็นต้นเหตุในการเกิดมะเร็งและที่น่าตกใจไปกว่านั้นคือ C8 ไม่เพียงปนเปื้อนในแหล่งน้ำแต่ยังอยู่ในระบบน้ำประปาที่ส่งไปยังบ้านเรือนอีกด้วย เมื่อเรื่องราวเริ่ม ชัดเจนขึ้นคนก็เริ่มออกมากังวล มากขึ้น

จนในปี 1987 บริษัท Dupont ได้ถูกขอให้เลิกใช้สาร C8 แต่ทางบริษัทกลับออกเอกวารสรุปว่ายังไม่มีศาลที่สามารถมาทดแทนได้ แต่กลับกลายเป็นว่าทางบริษัทได้ออกมาแนะนำปริมาณ C8 ที่ปลอดภัยในการบริโภคแทนซึ่งตัวเลขนั้นอยู่ที่ 0.7 PPB หรือปัดใส่ให้เป็น 1 PPB นั่นเอง

PPB ย่อมาจากคำว่า Parts per billion คือหนึ่งส่วนใน 1,000,000,000 ส่วนเพราะฉะนั้นก็ถือว่าน้อยมากๆเพียงแค่ถูกตรวจพบก็ไม่ปลอดภัยต่อการดื่มแล้วถ้าจะให้นึกกันจริงๆก็คงเหมือนน้ำหนึ่งหยดเท่าน้้นเอง

ติดตามฟังแบบสบายๆในช่อง YouTube ด้านล่างนี้เลยนะครับ

และถ้าชอบเนื้อหาสาระแบบนี้อย่าลืม subscribe และช่วยกัน comment ใต้คลิป เป็นกำลังใจให้ทีมงานสร้างสรรค์ content แบบนี้ต่อไปด้วยนะครับ!

-----------------------------------------

เรียนพิเศษ ติวสอบ ตัวต่อตัว หลักสูตรอินเตอร์ทุกระดับชั้น คิดถึงเราได้ตลอด Theclasstutor

Line Official: @theclasstutor

Tel. 094-954-5241

สารเคมีรั่วไหล ภัยใกล้ตัวที่คุณอาจไม่รู้